Fundusze Europejskie 2014-2020. Założenia Umowy Partnerstwa przyjęte

Rada Ministrów przyjęła Założenia Umowy Partnerstwa. To ważny krok w przygotowaniach do nowego rozdania unijnych funduszy, ponieważ decyzje o sposobie podziału tych środków będą miały kluczowe znaczenie dla rozwoju Polski. Dokument był szeroko konsultowany z przedstawicielami samorządów i partnerami społecznymi.

Założenia Umowy Partnerstwa (dalej: Założenia) określają kierunek polskich przygotowań do perspektywy finansowej 2014-2020. W dokumencie wskazano m.in. rodzaje inwestycji, które będą mogły liczyć na dofinansowanie, zaproponowano układ programów operacyjnych, zarys systemu ich wdrażania oraz podział odpowiedzialności za zarządzanie Funduszami Europejskimi pomiędzy władze krajowe i regionalne.

Założenia stanowią także podstawę przygotowania projektu Umowy Partnerstwa oraz programów operacyjnych na lata 2014-2020. Umowa Partnerstwa będzie rodzajem kontraktu pomiędzy Polską a Komisją Europejską, w którym pokażemy w jaki sposób chcemy zainwestować powierzone nam środki unijne i osiągnąć dzięki nim cele rozwojowe kraju.

Założenia były konsultowane podczas 16 regionalnych konferencji w każdym z województw. Uczestniczyły w nich władze samorządów wojewódzkich oraz partnerzy społeczni i samorządowi. Rozpoczęły się 16 listopada 2012 r. na Śląsku i zakończyły 19 grudnia 2012 r. na Mazowszu.

Co się zmieni w stosunku do obecnej perspektywy finansowej?

1. Planowany jest wzrost środków (z Europejskiego Funduszu Społecznego i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego) zarządzanych na poziomie regionalnym. Będzie to niemal 60 proc. alokacji na te dwa fundusze, czyli o ok. 20 pkt proc. więcej niż obecnie (nie licząc Mazowsza - ze względu na inne zasady dotyczące tego województwa). To w ramach regionalnych programów operacyjnych będzie oferowane wsparcie np. dla małych i średnich przedsiębiorstw.

2. Znacznie szersze zastosowanie instrumentów finansowych (np. pożyczki, poręczenia), zwłaszcza w obszarze wsparcia dla przedsiębiorców. Dziedziny, w których będą stosowane Instrumenty finansowe wyznaczone zostaną na podstawie zleconych przez MRR badań.

3. Fundusze europejskie na transport będą skoncentrowane na modernizacji kolei, budowie i modernizacji kluczowych połączeń komunikacyjnych, np. autostrad, dróg ekspresowych i głównych dróg krajowych. Zmniejszą się przede wszystkim nakłady na drogi lokalne.

4. Szczególnie potraktowane będzie województwo mazowieckie. Po 2013 r. będzie pierwszym polskim regionem, który w unijnej klasyfikacji opuści kategorię regionów najsłabiej rozwiniętych, co oznacza, że będą w nim obowiązywać inne zasady wsparcia. Ponieważ jednak to jest głównie efekt zamożności Warszawy (różnice w wielkości PKB per capita między Warszawą a najbiedniejszymi powiatami Mazowsza to proporcja 4:1), wsparcie dla tej części Mazowsza, która nie wchodzi w skład metropolii warszawskiej, będzie maksymalnie zbliżone do zasad obowiązujących w innych regionach.

5. Wzrosną wydatki na innowacyjność gospodarki oraz na cele związane z gospodarkąniskoemisyjną.

6. Możliwe będzie wdrażanie dwufunduszowych Regionalnych Programów Operacyjnych, tj. współfinansowanych z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (wsparcie typowo inwestycyjne) i Europejskiego Funduszu Społecznego (inwestycje miękkie, np. szkolenia, środki na własną firmę). W obecnej perspektywie nie było takich programów. Środki z obu funduszy będą się uzupełniać i pozwolą na bardziej kompleksowe działania.

7. Fundusze będą bardziej skoncentrowane tematycznie (inwestujemy tylko i wyłącznie w dziedziny ważne z punktu widzenia rozwoju kraju) .

8. Fundusze będą „szyte na miarę” dla konkretnych obszarów, tzn. wspierać to co jest w nich najlepsze (mocne strony) oraz rozwiązywać ich specyficzne problemy. Wsparcie wykraczać będzie poza granice administracyjne, będzie skierowane do obszarów powiązanych ze sobą, dla których zidentyfikowano wspólne szanse i problemy. Przykładowo, wsparcie obejmować będzie miasta i ich obszary funkcjonalne (czyli inne samorządy, które są powiązane z miastem – np. ludzie
dojeżdżają do miasta do pracy).

9. Pojawią się nowe, niestosowane dotychczas instrumenty terytorialne, np. Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (inwestycje realizowane na terenie miast i ich obszarów funkcjonalnych – np. w transport publiczny, rewitalizację) oraz Rozwój Kierowany przez Społeczność Lokalną (inicjatywy podejmowane przez społeczności lokalne).