Nowy instrument strategii rozwoju regionów

Na okres programowania 2014-2020 Komisja Europejska zaproponowała nowe instrumenty mające przyczynić się do poprawy wykorzystania środków strukturalnych na określonych obszarach. Jednym z nich są zintegrowane inwestycje terytorialne.

ZIT są nowym instrumentem rozwoju terytorialnego, przyczyniającym się do realizacji zintegrowanych strategii rozwoju miejskiego (lub też innych strategii terytorialnych). Za pomocą tego instrumentu partnerstwa reprezentujące miasta i ich obszary funkcjonalne mogą realizować zintegrowane projekty, łączące działania finansowane
z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu Spójności. Nowe narzędzie wspierające rozwój terytorialny zaproponowane przez KE ma z założenia przyczynić się do zwiększenia efektywności realizacji polityki spójności. Celem realizacji Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych jest:

• sprzyjanie rozwoju współpracy i integracji na obszarach funkcjonalnych największych polskich miast, przede wszystkim tam gdzie skala problemów związanych z brakiem współpracy i komplementarności działań różnych jednostek administracyjnych jest największa;
• realizacja zintegrowanych projektów odpowiadających w sposób kompleksowy na potrzeby  problemy miast i ich obszarów funkcjonalnych;
• zwiększanie udziału miast i ich obszarów funkcjonalnych w zarządzaniu programami operacyjnymi.

 W ramach ZIT możliwa jest realizacja dwóch podejść:

• realizacja wiązki małych projektów – dotyczy to obszarów, w których dane zadania można wykonywać w oparciu o szereg niewielkich przedsięwzięć, nierzadko angażując organizacje pozarządowe (np. zadania w zakresie integracji społecznej),
• realizacja podejścia zintegrowanego - w tym rozwiązanie zakładające jeden kompleksowy projekt realizowany na obszarze całego ZIT .

 Wsparcie w ramach ZIT z wykorzystaniem środków WRS w ramach RPO w zakresie celów tematycznych skoncentrowane będzie na niżej określonych kierunkach interwencji:

• Zrównoważony, sprawny transport łączący miasto i jego obszar funkcjonalny – realizacja projektów m.in. w zakresie systemów usprawniających komunikację w obszarze funkcjonalnym miasta: wprowadzenia zintegrowanych kart miejskich, udogodnienia dla podróży multimodalnych (m.in. budowa systemu „parkuj i jedź”, centra przesiadkowe, parkingi rowerowe), innowacyjne sygnalizacje świetlne, ograniczenie i uspokajanie ruchu samochodowego w centrach miast, budowa ścieżek rowerowych dla celów komunikacyjnych (dojazd do pracy), promowanie strategii niskoemisyjnych w miastach - rozwój przyjaznych środowisku i niskoemisyjnych systemów transportu itp. (cele tematyczne nr 4 i 7).
• Kompleksowa rewitalizacja realizowana na wybranych (zdegradowanych) obszarach miejskiego obszaru funkcjonalnego, rozumiana w sposób zintegrowany, łącząca działania (cele tematyczne nr 6, 8, 9):
  • Infrastrukturalne: przebudowa/rewitalizacja/adaptacja obiektów m.in.: na cele kulturalne, renowacja budynków, działania na rzecz energooszczędności, w tym termomodernizacja budynków, oraz nowoczesne rozwiązania w dziedzinie energetyki, rekultywacja terenów poprzemysłowych,
  • gospodarcze – kwestie powiązane z rewitalizacją infrastrukturalną oraz społeczną: wspieranie przedsiębiorczości i samozatrudnienia, wspieranie gospodarki społecznej, podejmowanie lokalnych inicjatyw na rzecz zatrudnienia oraz wspierania mobilności pracowników,
  • społeczne – kwestie społeczne ściśle związane z rewitalizacją infrastrukturalną oraz gospodarczą: działania z zakresu integracji społecznej, działania na rzecz aktywizacji środowisk dziecięcych i młodzieżowych, działania rozwijające infrastrukturę edukacyjną i szkoleniową, działania dot. aktywizacji kobiet na rynku pracy i zapobiegania bezrobociu. Natomiast w zakresie przeciwdziałania ubóstwu, będzie to aktywizacja społeczno-zawodowa osób wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem (m.in. programy integracji społecznej, e-integracja) – rodziny osób pozostających długo bez pracy, rodziny wielodzietne, niepełnosprawni, rozwój ekonomii społecznej, wspieranie przedsiębiorczości wśród grup wykluczonych, promowanie rozwoju lokalnego sprzyjającego wzmacnianiu integracji społecznej. 
• Ochrona środowiska – działania służące poprawie stanu środowiska naturalnego na obszarze funkcjonalnym miasta, działania służące poprawie stanu środowiska miejskiego oraz jakości powietrza w miastach, realizacja małych projektów w zakresie gospodarowania odpadami i gospodarki wodnej (cel tematyczny nr 6).
• Energetyka – strategie niskoemisyjne dla obszarów miejskich, wspieranie efektywności energetycznej i wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w budynkach publicznych i w sektorze mieszkaniowym, zwiększenie efektywności energetycznej w odniesieniu do infrastruktury publicznej np. oświetlenie miast etc., wdrażanie demonstracyjnych projektów dotyczących inteligentnych systemów przesyłu i dystrybucji energii elektrycznej (cel tematyczny nr 4).
• Wzmacnianie rozwoju funkcji symbolicznych budujących międzynarodowy charakter i ponadregionalną rangę miasta – np. promocja dziedzictwa kulturowego, rozszerzanie oferty kulturalnej miast, – wspieranie działalności artystycznej, promocja produktów lokalnych, przygotowanie rozwiązań dla cudzoziemców np. odpowiednie oznakowania, wspieranie inicjatyw lokalnych w zakresie kultury itp. (cele tematyczne nr 6, 8, 9).

Załącniki

1) ZIT - materiały problemowe